Categorie: Preken

De Geest spreekt…

Preek op 15-5-2005 [Pinksteren] over Handelingen 2. De vorm van deze preek wordt bepaald door bibliodrama, dat betekent dat de predikant zich vereenzelvigt met een figuur uit de Bijbel en namens hem of haar spreekt.

Lieve mensen in Burgum, ik zal me eerst even aan jullie voorstellen. Vandaag ben ik door de Raad van Kerken uitgenodigd om hier te komen. Jullie vieren Pinksteren, maar ik hoor vaak dat kinderen van dat Pinksterfeest niet veel begrijpen. En veel grote mensen ook niet, tenzij ik me vergis. Het zal vandaag moeten gaan over de Heilige Geest, maar wie heeft die ooit gezien? Het zou aardig zijn als je eens even met die Heilige Geest kon praten of dat zij zelf haar verhaal vertelde. Nou, daarom ben ik vandaag maar gekomen. Ik had natuurlijk naar Montreal kunnen gaan of naar Moskou, daar kunnen ze me ook goed gebruiken. Maar vanmorgen heb ik voor Burgum gekozen. Ik ben dus de Heilige Geest, dat snap je. De Geest van God. En ik hoop dat je mijn verhaal wil horen en het nooit meer zal vergeten. Over Mij moet je niet moeilijk doen, je kunt Me overal ontmoeten. Ik duik overal op, vooral als je het niet verwacht. Lees verder “De Geest spreekt (bibliodrama)”

Preek op 3-11-1996, o.a. over Genesis 2

Wat staan wij vanmorgen in een enorm krachtenveld. Als Roomse en Protestantse mensen. Deze week: Hervormingsdag en Allerheiligen. En dan ook nog eens een themadienst over schepping en herschepping. Schepping en herschepping: Voor ons gevoel zijn het beide sprookjes. Wie gelooft dat het ooit goed was? Wie gelooft dat het ooit goed wordt? Het bewijs voor die stellingen levert onze wereld dag in dag uit. Laten we vandaag alleen maar denken aan nieuwe slachtpartijen in Zaïre en een miljoen mensen op de vlucht. En alsof dat alles nog niet genoeg is, leren we dan op school en vanuit de krant wat de schepping volgens de geleerden is. Een big bang miljoenen jaren geleden, een heelal dat steeds uitdijt en ooit bevriest, verbrandt of in elkaar klapt. Wat doen wij hier in Gods Naam? Wie zijn wij in deze en nog vele andere krachtenvelden? Die vraag mag gesteld worden. Maar ik doe er een vraag bij: Wie zijn wij in het krachtenveld van de Geest van God? Nieuwe mensen, kijkend vanuit en hopend op de herschepping of mensen die eigenlijk niet rekenen met de inzet van God? U merkt: Het wordt een spannende morgen. Lees verder “Schepping en herschepping (o.a. Genesis 2)”

 

Aan wie heeft Paulus deze brief geschreven? De woorden ‘te Efeze’ staan tussen haakjes! Dat heeft men in de nieuwe bijbelvertaling weggelaten, maar die vertaling vertoont veel meer mankementen. Dat die woorden tussen haakjes staan komt omdat die woorden in belangrijke griekse handschriften, de basis van het Tweede Testament, missen. De brief is onpersoonlijk in de zin dat er bijna geen namen genoemd worden van gemeenteleden behalve éen in hoofdstuk 6:21. Nergens wordt gezinspeeld op concrete situaties in de gemeente of actuele gebeurtenissen. Veel deskundigen beschouwen de brief dan ook als een soort rondzendbrief aan alle gemeenten. Ik denk dat die deskundigen gelijk hebben. Paulus zat namelijk in de gevangenis toen hij die brief schreef, zie hoofdstuk 3:1. En dat zou kunnen betekenen dat hij eindelijk eens tijd had om belangrijke gedachten uit te werken en op papier te zetten. Opvallend is de grote gelijkenis tussen deze brief en die aan de Kolossenzen. Ook in die brief klinken hooggestemde tonen: In Christus zijn alle dingen geschapen; alle dingen hebben hun bestaan in Hem. In Hem vinden wij de hele volheid van God terug en Hij is het Hoofd van het lichaam, dat is de gemeente [hoofdstuk 1:15-23]. Paulus benadrukte dat onder meer omdat in die gemeente dwaalleraren rondliepen, die meenden dat allerlei machten, heerschappijen of engelen net zoveel macht hadden als Christus en net zo belangrijk waren. In Efeze 1:1-14 worden drie heel belangrijke zaken aan de orde gesteld: De centrale positie van Christus, de centrale positie van de kerk en de verkiezing van mensen. Deze drie punten zullen nu nader belicht worden. Lees verder “De centrale positie van Christus en van de kerk (Efeze 1)”

 

Preek op 15-2-2009 over 2 Kon. 5: 1 t/m 17

Op een dag was een Joods meisje geroofd. Ze herinnerde het zich nog als de dag van gisteren. Al enkele dagen hield ieder in het dorp waar ze woonde zijn hart vast. Er waren immers slechts lemen muurtjes om het dorp en ieder wist dat er plunderende Syriërs gezien waren. Koning Joram stuurde maar geen soldaten om hen te beschermen. De overval was heel onverhoeds geweest. Een groep Syriërs bestormde de poort, anderen beklommen de lemen muren, weer anderen kwamen door de watertunnel binnen. Alles werd kort en klein geslagen, zieken en invaliden gedood, jongens en meisjes gevangen genomen. Zo kwam zij in een vreemd land en in een andere cultuur. Tussen mensen die op haar neerkeken en haar taal niet spraken. Terug had ze willen kruipen naar haar land. Later was ze wat tot rust gekomen. Ze had gebeden. Ze had niet aan God gevraagd: ‘Waarom’? Ze wist toch dat mensen haar dit hadden aangedaan, en niet God. Ze bad wel: Heer, help me mens te blijven in deze situatie. Lees verder “Naäman, een vreemdeling die er bij hoort”

 

Vanavond doen wij wat de Perzische koning eeuwen geleden deed: We kijken terug in het gedenkboek van 2009, we laten de annalen de revue passeren, en we kijken vooruit naar de dag van morgen en overmorgen. Als wij terugkijken dan schieten veel beelden door ons hoofd; het jaar werd, lettend op het buitenland, gedomineerd door het Midden-Oosten, Irak, Iran, Afghanistan, maar ook China, Obama, de Klimaattop in Kopenhagen, IJsland en de bankencrisis, en ja, we krijgen het geld terug. Obama doet zijn best en houdt zijn beloften, ondanks alle kritiek. Het leven in de Gazastrook, waar meer dan een miljoen mensen wonen in een gebied zo groot als Texel, is nog steeds schrikbarend. En verwonderlijker is dat zoveel mensen daar nog kunnen leven zonder werk en inkomen in hun gebied waar meer dan 600 gangen ondergronds het leven nog enigszins in stand houden. Prominent werden we ook dit jaar weer geraakt door die strijd tussen Joden en Palestijnen en dat maakt dat ik één vers uit Esther 6 zo niet meer nazeg. Er staat in vers 13 dat de vrienden van Haman tot hem zeggen: ‘Als Mordechai, voor wie gij begonnen zijt te vallen, uit het zaad der Joden is, zult gij niets tegen hem vermogen.’ We begrijpen allemaal wat hier bedoeld wordt. Maar christen- Palestijnen zullen zo’n tekst niet kunnen horen. En het is natuurlijk ook niet zo dat God per definitie achter elke Jood staat, ongeacht hoe hij of zij zich gedraagt. Dat zou Netanjahoe wel willen, maar zo zit het niet. Ik zou hier de bijbel als volgt willen parafraseren: God staat achter die mensen, Jood, Palestijn, christen, moslim, humanist, die gerechtigheid bevorderen, geweld vermijden, het opnemen voor de weduwe, de wees en de vreemdeling, en bouwen aan een wereld waar vrede heerst, een wereld waar mensen dienen en delen in plaats van heersen en graaien. Tegen die mensen vermogen de Hamannen in deze wereld ten diepste niets en gaan ze onherroepelijk, vroeg of laat, onderuit. Omdat God duidelijk partij kiest, niet voor Haman maar voor iemand die leeft als Mordechai, Jood of niet-Jood. Lees verder “Oudjaar 2009: Ester 6”

 

Het woord van herinnering dat ik uitsprak in de afscheidsdienst van Redmar Smedema op 26-4-2010 in het kerkgebouw ‘De Ikker’ te Bergum.

Toelichting: Redmar Jonathan Smedema stierf zondag 18 april 2010 in Groningen na een vechtpartij de dag daarvoor in de discotheek club Q in Noordbergum. De complete dienst met alle teksten kunt u vinden op www.burgumerkerken.nl

Onvoorstelbaar wat er gebeurd is die zaterdagavond. De tocht naar huis, nadat het leek dat het allemaal wel meeviel. Sander en Rochelle die hun broer opvangen. Die zien dat het niet goed gaat. Die hulp inroepen. Dezelfde ambulance van eerder die avond, die Redmar naar Groningen brengt. En in feite is het allemaal al veel te laat. Die zondag in Groningen. Familie en vrienden. Een verschrikkelijk zware dag, want langzamerhand wordt het duidelijk dat Redmar alleen nog maar leeft dank zij alle apparaten, die functies van zijn lichaam overnemen. Terwijl je nog maar nauwelijks kunt beseffen dat hij zal overlijden moet je als familie vragen onder ogen zien of er van Redmar organen gebruikt mogen worden voor transplantatiedoeleinden. Onvoorstelbaar. Lees verder “Redmar Smedema, woord van herinnering”

Ps. 77*, gemeente, is niet de meest opgewekte psalm in de Bijbel. Je behoeft geen groot uitlegkundige te zijn om te zien wat hier allemaal speelt. Er is een stem van iemand die roept tot God in de narigheid van het leven. Op zich is dat toch een punt om even te markeren. Je kunt God er ook buiten laten. Je kunt ook zeggen: Er is geen God, dingen gaan zoals ze gaan, er is niemand die stuurt in deze wereld, en zeker geen God die ingrijpt. Lees verder “Op dié manier heeft God de wereld lief gehad…”

 

Lezing op 4e Advent [18 december] 2011: Lucas 1: 26 -38

Maria is de griekse vertaling van het hebreeuwse Mirjam. En Mirjam betekent: bemind door de Heer. Die naam bloeit op als zij bezoek krijgt van de engel. Het verhaal van Maria wijkt af van andere bijbelverhalen; zij is niet oud als Sara, zij is niet onvruchtbaar als Rachel of Hanna, zij staat aan het begin van haar leven. Zij is een mens als wij, die we niet zullen begrijpen door haar te verheerlijken of te vergoddelijken. Voor Mariaverering is weinig plaats en de gedachte dat Maria altijd maagd bleef is geheel vreemd aan de Bijbel. Anderzijds mogen wij haar wel eren als een vrouw die groot geworden is door haar geloof en dienst. Zij is zeer velen tot voorbeeld geworden door haar geloof, haar gehoorzaamheid en haar bereidheid tot dienst. Maria ondergaat alles niet lijdelijk; naarmate zij het geheim beter begrijpt en het kind in haar groeit verenigt haar wil zich met Gods wil. Ze wordt als het ware een tweede Samuël, die ooit zei: ‘Spreek Heer, uw dienstknecht hoort’. Lees verder “Vierde Advent en de maagdelijke geboorte”

Het jaar 2012 ziet er voor velen niet rooskleurig uit. De economische rampberichten zijn niet van de lucht: Allerlei vaste lasten nemen toe, de kinderopvang wordt duurder, de werkloosheidsuitkering zal bij nieuwe bezuinigingen vermoedelijk minder langdurig worden, er staan weer banken op wankelen, Griekenland kan bijna niet anders dan failliet gaan, Spanje, Portugal en Italië staan er ook slecht voor, en daardoor wankelt ook Frankrijk, want de banken in dat land hebben vele miljoenen belegd in het zuiden van Europa. De ondergang van de euro dreigt dus ook volgens sommigen. De huizenmarkt zit op slot, de hypotheekaftrek gaat zeker verdwijnen of veranderen volgens velen, en de meeste mensen die van een pensioen leven, moeten zich voor bereiden op het aantrekken van de buikriem, want vanaf volgend jaar wordt hun pensioen drastisch verlaagt met minstens 7%, zo is de boodschap. Meer en meer zal het Westen invloed in de wereld verliezen, en India, China, en Brazilië zullen het dirigentenstokje overnemen. Je zou depressief worden van al die berichten…

Ten eerste moeten we vaststellen dat al die berichten economisch getint zijn. Het lijkt wel of er nog maar één ding telt in deze wereld: geld. Want de wereldeconomie, banken, pensioenen, de euro, het heeft allemaal te maken met geld. Daarom lijkt alles te draaien. Gezondheid, het ontvangen van een kind, het aangaan van een relatie, een 50-jarig huwelijksjubileum, het je inzetten voor de medemens, een culturele reis, de muziek van Bach of Fauré, het bouwen van prachtige bruggen, kerken of culturele centra, het leven in een ander land en diepgaand kennismaken met een andere cultuur, de dialoog met mensen die anders denken of geloven, het haalt nauwelijks de krant of lijkt onbelangrijk.

Reden genoeg om eens te kijken naar een paar bijbelgedeelten die ons een beetje kunnen afhelpen van ons gepieker, onze kramp en onze fixatie op geld en de economie. Prediker 11: 1-6 is zo’n stuk en Mat. 6: 25-34 eveneens. Ik zal in het vervolg de meeste aandacht besteden aan Spreuken 11. Lees verder “Nieuwjaar 2012 en het ene nodige”